
مولف: نوشیروان کیهانی زاده
عمارت تاج محل در هند (عکس بالا) در اين روز از ماه ژانويه سال 1653 ميلادی تكميل شد. «شاه جهان» امپراتور تیموری وقت هند (و به قول اروپاییان؛ مغولی) تصميم به ساختن چنين عمارتی را به ياد بود همسر خود ــ ممتاز محل ــ گرفته بود كه در اثنای وضع حمل چهاردهمين فرزند خويش درگذشته بود.
كار ساختن اين عمارت زيبا پس از دعوت از استاد عيسی معمار بزرگ ايرانی به هند از سال 1631 آغاز شده بود.
استاد عيسی براي ساختن اين عمارت باشكوه دهها معمار و تزيين كار از ايران (و عمدتا از شهرهاي اصفهان، كرمان و شيراز) به هند برده بود. بيشتر تزيين كاران از شيراز بودند. قسمتي از سنگهای مرمر از ايران ـ معادن كوه هزار واقع در شهرك «راين Rayen» استان كرمان ـ و نیز ايران خاوری » سرزمينی كه انگليسی ها بعدا نامش را افغانستان گذارده اند و در آن زمان قطعه خاوری ايران بود» به محل حمل شده بود. چند قلم ديگر از مصالح ساختمانی نيز از ايران بود.
استاد عيسی در طرح اين ساختمان همه نمونه های معماری خاور ميانه را بكار گرفته است تا عمارت كاملا اصالت خاورميانه ای داشته باشد، نه هندی (آسيای جنوبی) سلطه تیموریان بر هندوستان بنا به مصالح و با کمک دولت صفویه ایران صورت گرفت و امپراتوران تیموری هند که فارسی را زبان دولتی خود کرده بودند تا نیمه قرن 19 و زمان تکمیل تسخیر هندوستان توسط انگلیسی ها، بر این شبه قاره حکومت می راندند.
دولت صفویه ایران با هدف دور ساختن تیموریان از قلمرو ایران کمک کرده بود که هندوستان را تصرف کنند و تیموریان که در منطقه فرارود با ورود ازبکان رو به رو شده بودند از انتقال به هندوستان استقبال کرده بودند. «بابر» نخستین امیر تیموری بود که دولت صفویه ایران وی ترغیب به لشکرکشی به هندوستان کرده بود. «بابر» در آن زمان در کابل می نشست که دولت صفویه مایل به ادامه ماندن او در خاک ایران نبود.