زن ایرانی قبل و بعد از ملغی شدن حجاب اجباری 

آتاتورک در ترکیه ، امان اللّه خان در افغانستان و رضاشاه کبیر در ایران  بر آن می شوند تا در سه کشور «ترکیه» پایتخت امپراطوری عثمانی – بزرگ ترین کشور اسلامی و محور جهان اسلام -، «افغانستان» و «ایران» زمینه تغییر فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و نظامی همزمان را بوجود آورند .

همزمان با جنگ جهانی اول که انگلستان، فرانسه، ایتالیا، یونان و روسیه با کشور عثمانی درگیر جنگ بودند، و هر کدام بخشی از خاک ترکیه را به اشغال خود درآورده بودند «مصطفی کمال آتاتورک» با کمک برخی از کشورهای اروپائی و مخالفین دولت عثمانی توانست ترکیه را که یکپارچگی اش به مخاطره افتاده بود را نجات داده و دست به یکسری تحولات اساسی زد . گرچه افراطیون مذهبی وی را متهم نمودند که  تحت تأثیر فرهنگی غربی است . سرانجام در اکتبر 1906 (آبان 1285 ه. ش) کمال آتا ترک که جمعیت «وطن و آزادی» را در دمشق پایه گذاری کرده بود توانست با کودتا آخرین حکومت عثمانی را ساقط و اعلام جمهوری کند. او دست به کشتار عالمان دینی زد و با تغیر خطّ، لباس و اعلام ممنوع بودن پوشش حجاب، رابطه فرهنگی ملّت مسلمان ترک  را دستخوش تحولات نوین کرد .

امان اللّه خان نیز با تسلط بر افغانستان توانست دست به یکسری تحوّل در بافت مذهبی افغانستان زده و به  مبارزه با افراطی گری اسلامی بر خیزد .

امان اللّه خان پس از مسافرت به اروپا در 1927 میلادی – 1306 ه. ش – در بازگشت به کشورش ابتدا «جمعیت حمایت از نسوان» را تشکیل داد و دوازده نفر وکلای زنان کابل اداره انجمن را در دست گرفتند و سپس مکتب «تدبیر منزل» زنانه در محله باغ علی مردان با معلمان آلمانی و ترک تأسیس شد. در سال 1928 میلادی (1307 شمسی) «حجاب زدایی» با عنوان «رفع حجاب آزاد گذاشته شد» صورت پذیرفت. همچنین برای دولتی کردن «روحانیت افغانستان» تلاش بسیار کردند. ایجاد مدارس مختلط و تحصیل دختر و پسر در کنار یکدیگر اقدام دیگر امان اللّه خان بود. اعزام جمعی از دختران تحصیل کرده و بدون حجاب به ترکیه – پس از دیدار با آتاتورک – برای ادامه تحصیل نیز بخشی از رفرم وی به شمار می رفت.

رضا شاه  در 12 خرداد 1313 دریک سفر رسمی  به ترکیه، با همتای ترک خود مصطفی کمال آتاتورک، دیدار کرد. آتاتورک در شهر ازمیر به افتخار رضاخان میهمانی بزرگی ترتیب داد و با مذاکره و تبادل نظر با وی به انتقال تجربیات خود در چگونگی ایجاد تحولات فرهنگی و همچنین مبارزه با افراطی گری مذهبی پرداخت.

اقداماتی که رضا شاه پس از سفر ترکیه انجام داد، همه و همه بطور قطع تحولاتی بود که در دیدار از کشور همسایه مان ترکیه در ایشان بوجود آمده بود و طبعأ با دیدن روش های بکار گرفته شده در ترکیه برای مدرن کردن و همسو شدن با مجامع بین المللی ، رضا شاه شروع به ایجاد تحولات در داخل کرد و با پیشنهاد کنار گذاشتن حجاب بصورت اختیاری سعی نمود که به زنان جامعه ایران که در یک شرایط نابرابر زندگی می کردند ، شرایطی بوجود بیاورد که بتوانند درعرصه اجتماعی مطرح شوند .

 کشف حجاب

رضا شاه کبیر،  چند ماه پس از بازگشت از ترکیه در 17 دی ماه 1314 در دانش سرای مامایی همراه همسر و دختران خود که ابتدا بی حجاب در انظار حاضر شدند ، بطور رسمی فرمان ممنوعیّت حجاب اجباری را برای زنان اعلام کرد.

وی طی سخنانی خطاب به زنان و دختران فارغ التحصیل پزشکی و مامایی از اینکه زنان از آن پس خواهند توانست آزادانه در اجتماع حضور پیدا کنند از برکناری حجاب با عنوان «اعطای آزادی به بانوان» یاد کرده برد و اقدام به ممنوعیت حجاب را گشودن «فصل جدیدی در زندگی زن ایرانی» اعلام کرد.

به دنبال فرمان رضاشاه  در «منع حجاب» مأموران شهربانی و پاسبان ها در کوچه و خیابان شهرها به دلیل نهادینه شدن این فرمان ، به مأموران دستور داده شده بود تا چادر و روسری را ولو به زور از سر زنان محجبه بگشایند .

گرچه ابتدا بسیاری از زنان و دختران خانه نشین شدند و از ترس مأموران، در نیمه های شب از کوچه های فرعی، دور از چشم مأموران برای کارهای بسیار ضروری از خانه بیرون می رفتند. ولی به مرور فرهنگ بی حجابی نهادینه شد و پس از آن به دستور محمد رضا شاه پهلوی ( پهلوی دوم ) اجباری در کار نبود ولی هر کس آزاد بود بدون اینکه کسی مزاحمتی برایش ایجاد کند با حجاب و یا بی حجاب در خیابان ها و اماکن عمومی رفت و آمد نماید .

در این میان روحانیون افراطی مدام از اینکه نباید زنان در محافل عمومی باشند و یا در عرصه های اجتماعی فعالیت نمایند و مهمتر اینکه می بایست با حجاب باشند بسیار سخن راندند ولی زنان دیگر طعم آزادی و استقلال را چشیده بودند و هیچ قدرتی نمی توانست که آنان را بزور زیرچادر و چاقچور ببرد.  

تا اینکه پس از انقلاب شوم سال 1357 دور دست مذهبی های تند رو افتاد و همان هائی که از بزور برگرفتن حجاب از سر زنان در زمان رضا شاه کبیر داستان ها بافتند خود از اوایل سال 57 تا کنون هر روزه زندگی زنان و دختران را به جهنمی تبدیل نموده اند و زنان و دختران همیشه با رعب و هراس در خیابان ها آمد و شد می کنند .

اگر در زمان حکومت پهلوی فقط یکی دو سالی زنان با فشار مواجه شدند تا حجاب از سر بردارند و هنوز هم که هنوز است روحانیون در وصف آن روزها سخن ها می گویند در طی سی و شش سال گذشته هر روز با خشونت بیشتر این مزدوران  زنان و دختران را مورد آزار و اذیت و تحقیر قرار می دهند برای داشتن حجاب اجباری .

چیزیکه در ایران نهادینه نخواهد شد و زنان همچنان به مبارزه مدنی خود ضد حجاب اجباری ادامه خواهند داد .